ยาสมุนไพรไทย เป็นที่ยอมรับทางวิชาการอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะในเรื่องการจัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพร เพื่อใช้ในการควบคุมคุณภาพ และป้องกันการปนปลอมที่พบมากในปัจจุบัน
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) จัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย ฉบับปี 2563 (Thai Herbal Pharmacopoeia 2020) โดยมีมาตรฐานยาสมุนไพรทั้งหมด 99 มอโนกราฟ ประกอบด้วย วัตถุดิบ สารสกัด และผลิตภัณฑ์สมุนไพร ซึ่งในเล่มนี้จะมีมาตรฐานใหม่ 9 มอโนกราฟ ได้แก่ ทิ้งถ่อน มะรุม แสมสาร ไม้เท้ายายม่อม หญ้าดอกขาว หญ้าปักกิ่ง ยาแคปซูลปัญจขันธ์ ยาชงปัญจขันธ์ และยาชงมะตูม พร้อมเพิ่มช่องทางการเข้าถึงข้อมูลในตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย ผ่านโมบายแอพพลิเคชั่น ชื่อว่า “Thai Herbal Pharmacopoeia”
นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ สธ. เปิดเผยว่า สถานการณ์ในปัจจุบัน “สมุนไพร” ถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องสำอางเป็นอันดับแรกกว่าร้อยละ 77 รองลงมาเป็น ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ร้อยละ 17 และยา ร้อยละ 4 ซึ่งแนวโน้มการใช้สมุนไพรในอนาคตยังคงเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ที่ใช้สมุนไพรเป็นทางเลือกในการดูแลสุขภาพ โดยเล็งเห็นความปลอดภัยเป็นสำคัญ รวมทั้งนโยบายของรัฐบาลที่ส่งเสริมให้มีการใช้สมุนไพรผ่านแผนแม่บทแห่งชาติ ว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย พ.ศ.2560-2564
“อย่างไรก็ตาม จากข้อมูลของกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ (พณ.) ได้วิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน และอุปสรรค สำหรับธุรกิจสมุนไพรและผลิตภัณฑ์สมุนไพร ไว้หลายประเด็น แต่มีประเด็นสำคัญที่ทำให้ธุรกิจไม่ประสบความสำเร็จคือ ความไม่แน่นอนของคุณภาพวัตถุดิบ กรมวิทยาศาสตร์ฯ ได้เล็งเห็นอุปสรรคในเรื่องคุณภาพสมุนไพร จึงได้สนับสนุนให้มีการจัดทำมาตรฐานสมุนไพรที่มีความเป็นสากล ทั้งวัตถุดิบ สารสกัด และผลิตภัณฑ์สมุนไพร บรรจุในตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย อย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2532 ทั้งนี้ ตำรายามาตรฐานยาสมุนไพรไทยใช้เป็นตำรายาอ้างอิงตามกฎหมาย สำหรับผู้ประกอบการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในการควบคุมคุณภาพยาสมุนไพรไทยให้ได้มาตรฐานสากล” อธิบดีกรม วิทยาศาสตร์ฯ กล่าว
นพ.โอภาส กล่าวเพิ่มเติมว่า สำหรับในปี 2563 กรมวิทยาศาสตร์ฯ ได้จัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย ฉบับปี 2563 โดยมีมาตรฐานยาสมุนไพรทั้งหมด 99 มอโนกราฟ ประกอบด้วย วัตถุดิบ สารสกัดและผลิตภัณฑ์สมุนไพร ซึ่งในเล่มนี้จะมีมาตรฐานใหม่ 9 มอโนกราฟ ได้แก่ ทิ้งถ่อน มะรุม แสมสาร ไม้เท้ายายม่อม หญ้าดอกขาว หญ้าปักกิ่ง ยาแคปซูลปัญจขันธ์ ยาชงปัญจขันธ์ และยาชงมะตูม และมีการปรับปรุงภาคผนวกที่เกี่ยวข้องให้ทันสมัย นอกจากนี้ กรมวิทยาศาสตร์ฯได้เพิ่มช่องทางการเข้าถึงข้อมูลในตำรา
มาตรฐานยาสมุนไพรไทย ผ่านทางโมบาย แอพพ์ ชื่อว่า “Thai Herbal Pharmacopoeia” ทั้งระบบแอนดรอยด์ (Android) และไอโอเอส (iOS) หรือเว็บไซต์ https://www.bdn.go.th/thp/home
“ตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย เป็นตำราที่ยอมรับทางวิชาการอย่างกว้างขวาง ในเรื่องมาตรฐานสมุนไพร ซึ่งประกอบด้วยข้อกำหนดมาตรฐานทั้งทางด้านเภสัชเวท และพฤกษศาสตร์และทางด้านเคมี-ฟิสิกส์ รวมถึงข้อมูลด้านความปลอดภัย ขนาดการใช้ยาเบื้องต้นและการเก็บรักษาของยาสมุนไพร ตำรายาเล่มนี้ได้รับการยอมรับสำหรับการอ้างอิงตามกฎหมายในประเทศไทย และยังมีประโยชน์เป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้อง ใช้ในการควบคุมคุณภาพยาสมุนไพรให้ได้มาตรฐาน ป้องกันการปนปลอมยาสมุนไพรที่พบมากในปัจจุบัน ลดการนำเข้ายาแผนปัจจุบันจากต่างประเทศ เพิ่มการพึ่งพาตนเอง และสนับสนุนธุรกิจการส่งออกสมุนไพรด้วย” นพ.โอภาส กล่าว
ที่มา : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
ลงข้อมูลวันที่ 1 ตุลาคม 2563